Academische vrijheid: sleutel tot democratie en Europese eenheid!

Academische vrijheid: sleutel tot democratie en Europese eenheid!

Op 25 maart 2025 vond in Brussel het EUPeace-dialoogevenement plaats om “de Europese waarden te versterken”. Ruim veertig deelnemers, waaronder vertegenwoordigers van universiteiten en beleidsmakers, kwamen samen om de centrale rol van academische vrijheid voor democratische samenlevingen te bespreken. Het evenement werd georganiseerd door de partnerregio Pilsen en onderstreepte de noodzaak om universiteiten en onderzoekers over de hele wereld die onder beperkingen lijden te ondersteunen. Toegang tot onderwijs werd benadrukt als een essentieel doel om kritisch denken en democratische participatie te bevorderen. uni-marburg.de meldt dat de opening plaatsvond door prof. dr. Evelyn Korn van de Universiteit van Marburg, Petr Osvald uit de regio Pilsen en prof. Miroslav Lávička van de Universiteit van West-Bohemen in Pilsen.

De keynote speech van professor Hélène Pauliat van de Universiteit van Limoges besprak universiteiten als promotors van democratische waarden. In de paneldiscussie werd academische vrijheid erkend als de sleutel tot democratie, innovatie en werkgelegenheid, met de nadruk op de noodzaak van structurele ondersteuningsprogramma's voor getroffen studenten. Er werden concrete aanbevelingen gedaan om de uitwisseling over wetenschappelijke onderwerpen en het interdisciplinaire leren te versterken. Dit omvatte onder meer het verankeren van Europese waarden in het campusbeleid en de curricula, en het bevorderen van publieke uitwisseling. eupeace.eu voegt eraan toe dat de EUPeace Alliance fungeert als een netwerk voor internationalisering binnen de universitaire gemeenschap met als doel vrede, gerechtigheid en inclusiviteit te bevorderen door middel van onderwijs.

Academische vrijheid centraal

De discussie over academische vrijheid was een centraal thema van het evenement. De afgelopen jaren is de druk op deze vrijheid toegenomen, wat Monika Steinel, plaatsvervangend secretaris-generaal van de European University Association (EUA), tijdens het evenement bevestigde. Gezien de ernst van deze kwestie plant de EUA een “toolbox” met daarin concrete maatregelen voor universiteiten om de academische vrijheid te beschermen. forschung-und-lehre.de benadrukt dat academische vrijheid een voorwaarde is voor wetenschappelijke vooruitgang en sociale ontwikkeling.

Het dialoogevenement benadrukte ook het belang van interdisciplinaire benaderingen om academische silo's te overwinnen. De voorstellen om de academische vrijheid te versterken omvatten onder meer publieke steun voor getroffen academici door middel van uitnodigingen voor evenementen en het openstellen van wetenschappelijke conferenties voor het grote publiek. Het evenement bevestigde dat studenten vaak de eersten zijn die te maken krijgen met beperkingen op de academische vrijheid, wat de urgentie van het nemen van passende actie benadrukt.

Samenvattend ging het EUPeace-dialoogevenement niet alleen in op de belangrijkste uitdagingen die universiteiten ervaren met betrekking tot academische vrijheid en Europese waarden, maar formuleerde het ook concrete aanbevelingen voor actie. De kracht van een Europees hoger onderwijssysteem berust op zijn vermogen om kritisch denken te bevorderen en studenten te ondersteunen op weg om actieve, geïnformeerde burgers in een democratie te worden.